August Friedrich Holzhausen (1768-1827)

August Friedrich Holzhausen (także Holtzhausen) urodził się 4 marca 1768 roku w Ellrich koło Nordhausen, w rodzinie ubogiego rzemieślnika. Wcześnie podjął pracę jako zwykły górnik w miejscowej kopalni. Z czasem jako ślusarz pracował jako konserwator maszyn w Andreasbergu. Jego uzdolnienia i pracowitość sprawiły, że został polecony von Redenowi, poszukującemu inspektora maszynowego do tarnogórskich kopalń. Za sprawą Redena został skierowany na dalszą naukę do Hettstett, gdzie miał okazję w roku 1785 uczestniczyć w budowie przez Bücklinga pierwszej w Prusach maszyny parowej.

Od marca 1792 roku podejmuje pracę w Tarnowskich Górach jako inspektor maszyn i urządzeń technicznych. Nadzorował między innymi pierwszą na Śląsku maszynę parową, sprowadzoną z Anglii w roku 1786 ,ale uruchomioną dopiero przez nauczyciela Holzhausena, Bücklinga w roku 1788. Od 1794 do, najprawdopodobniej, 1808 roku pracuje w Pruskiej Królewskiej Hucie Malapane gdzie w dalszym ciągu zajmuje się budową najpierw tylko części, a potem także kompletnych maszyn parowych. W 1804 roku przygotowuje między innymi model maszyny parowej Watta dla Królewskiej Akademii Budowlanej w Berlinie (Berliner Königliche Bauakademie).

W 1808 roku zostaje przez władze pruskie mianowany inspektorem maszynowym i przenosi się do Huty w Gliwicach, gdzie pracuje do śmierci.  W czasie swojej całej kariery zawodowej zbudował około 50 maszyn parowych różnej wielkości o łącznej mocy prawie 770 koni mechanicznych, które zrewolucjonizowały przemysł na Śląsku. Jedna z ostatnich zbudowanych przez Holzhausena maszyn parowych, przez wiele lat służyła wrocławskim wodociągom. Za swoje zasługi 9 marca 1825 roku król Prus Fryderyk Wilhelm III nadaje mu tytuł inspektora maszynowego. Wiele rysunków i projektów Holzchausena przechowywano przez lata w Wyższym Urzędzie Górniczym we Wrocławiu (Oberbergamt). Obecnie znajdują się one w zbiorach Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu.

Ożenił się z Christianą Zweigel, córką tarnogórskiego lekarza powiatowego. Mieli syna i dwie córki.  Henrietta wyszła za mąż za F. L. Bayerhausa, wybitnego projektanta i modelarza gliwickiej Huty. Druga z córek poślubiła inspektora maszynowego z Królewskiej Huty w Ozimku Carla Schotteliusa. Ostatnie lata spędził  Holzhausen w Gliwicach, mieszkając w zaprojektowanym przez siebie domu. Zmarł na udar mózgu 30 listopada 1827 roku w Kłodzku. Pochowany został 1 grudnia na Cmentarzu Zasłużonych Hutników w Gliwicach. Nieistniejący już nagrobek zaprojektował jego zięć Bayerhaus.

 

JTJ