Zaplanowane na 11. i 12 . września 2021 roku, tegoroczne obchody Święta Mostu i Żeliwa, będzie nieco skromniejsze niż zazwyczaj. Niemniej jednak chcemy wszystkich mieszkańców zaprosić na wydarzenia, które odbędą się w ten weekend, na terenie należącym do Stowarzyszenia, w sąsiedztwie zabytkowego mostu wiszącego. Przede wszystkim w związku z odbywającymi się w tych czasie, obchodami Europejskich Dni Dziedzictwa, wstęp do Muzeum Hutnictwa będzie wolny w tych dniach od 10:00 do 20:00. Przez cały ten czas będą odbywały się pokazy strzelania, prezentacja zabytkowej broni i umundurowania Bractwa Strzelców Hutniczych. Wyjątkową atrakcją tegorocznego święta będzie prezentacja i inauguracyjne strzelanie z zrekonstruowanej armaty, której oryginał odlano w Hucie Małapanew w 1783 roku.
Przyczyn skromniejszej w tym roku imprezy jest kilka. Podstawowym ograniczeniem są niewielkie środki finansowe, którymi dysponuje Stowarzyszenie Dolina Małej Panwi. Po ubiegłorocznym wielkim wysiłku, zakończenia remontu i oddaniu do użytku pomieszczeń Muzeum Hutnictwa Doliny Małej Panwi, także w tym roku wszelkie dostępne środki przeznaczane są na niezbędne inwestycje: wykonanie przyłączy wody i kanalizacji, zakończenie wyposażania toalet oraz kontynuacja remontu infrastruktury zewnętrznej. Ograniczenia finansowe dodatkowo pogłębiają restrykcje związane z pandemią.
Mamy nadzieję, że prezentacja zrekonstruowanej armaty zachęci odwiedzających do wzięcia udziały w tegorocznej imprezie. W roku 1783 Huta Małapanew odlała kilkanaście armat na potrzeby pruskiej armii. Prawdopodobnie z powodu niedoskonałości wykonania, dwie z nich pozostały w Ozimku. Przez ponad 150 lat były ozdobą i prezentowane były w różnych miejscach huty i osady. Stały między innymi przed nieistniejąca łaźnią hutniczą, w sąsiedztwie zabytkowego obelisku, ustawionego z okazji 20-lecia huty. W okresie międzywojennym ustawiono je przy pomniku poległych w I wojnie światowej. W latach 30-tych XX wieku przewieziono je do Gliwic, do mającego powstać muzeum hutnictwa. Po wojnie zaginęły na wiele lat. Zostały dopiero przed kilku laty rozpoznane w nowej ekspozycji Muzeum Gliwic na gliwickim zamku. Nie było możliwe ich odzyskanie. Dlatego nasze Stowarzyszenie, po dokonaniu bardzo dokładnych pomiarów i przygotowaniu odpowiedniej dokumentacji, postanowiło wykonać replikę jednej z armat. Pomysł spotkał się z przychylnością władz naszego Miasta, które projekt dofinansowało. Po trudnych, skomplikowanych i bardzo pracochłonnych działaniach, w które zaangażowali się nie tylko członkowie Stowarzyszenia, ale także wykonawcy, efekt będziemy mogli zaprezentować na tegorocznym Święcie Mostu i Żeliwa.
W sobotę od godziny 10:00 będzie można oglądać armatę, wraz z atrakcjami przygotowanymi przez Bractwo Strzelców Hutniczych, w sąsiedztwie Muzeum Hutnictwa. Tego dnia o godzinie 15:00, z udziałem Burmistrza Mirosława Wieszołka, nastąpi uroczyste, inauguracyjne strzelanie z armaty. Będzie można także dowiedzieć się o szczegółach prac rekonstrukcyjnych i poznać technologię jej odlewania. Potem, do niedzielnego wieczora, o każdej pełnej godzinie, oddawana będzie armatnia salwa. Poza możliwością bezpłatnego zwiedzania Muzeum i okazjonalnych stoisk, będzie można także coś zjeść i wypić. Mamy nadzieję, że mimo skromniejszej oprawy, tegoroczne Święto Mostu i Żeliwa i przygotowane atrakcje spotkają się z zainteresowaniem mieszkańców i gości. Serdecznie zapraszamy
Stowarzyszenie Dolina Małej Panwi.
Ryciny:
Ryc. 1 Armaty odlane w Hucie Małapanew w roku 1783, przez ponad sto lat stały w sąsiedztwie historycznego obelisku przed łaźnią hutniczą. Zdjęcie z roku 1910
Ryc. 2 Kolejne etapy przygotowywania modelu, z którego w odlewni w Zabrzu zostanie wykonana replika działa
Ryc. 3 Budowę lawety rozpoczęliśmy od wykonania kół. Zawód kołodzieja dziś prawie całkowicie został zapomniany. Rekonstrukcja była możliwa tylko dzięki wyjątkowym umiejętnościom stolarzy. Koła, po okuciu przez kowala, wróciły do stolarni
Ryc. 4 Po zakończeniu prac stolarskich laweta ponownie trafiła do kuźni, w celu wykonania ostatecznych okuć, mających zapewnić bezpieczeństwo strzelającym