Historia Huty i Miasta

1 marca 1753 roku Fryderyk II Hohenzollern, król Prus zwany potem Wielkim, podpisał w Poczdamie edykt, nakazujący budowę hut w górnośląskich lasach, nad rzeką Mała Panew. Już w roku następnym w miejsce młyna Ozimka uruchomiony został, wybudowany i początkowo zarządzany przez Johanna Georga Rehdanza zakład, nazwany później Pruską Królewską Hutą Malapane. Celem, który zamierzał osiągnąć pruski władca była produkcja materiałów wojennych: armat i kul na potrzeby nadal toczonej z Austrią wojny oraz rozwój słabo dotąd zaludnionej i zagospodarowanej prowincji śląskiej. Z pewnością mało kto wtedy przypuszczał, że doraźne cele spowodują zupełną zmianę dotychczas ubogich, leśnych pustkowi w dostatni, zaludniony kraj.  Powstały liczne, nowe miejscowości. Zakładano kolejne filialne huty w Jedlicach, Krasiejowie i Dębskiej Kuźni. Obok hut królewskich uruchomiano liczne zakłady prywatne. Pruska Królewska Huta Malapane miała się okazać kolebką nowoczesnego przemysłu hutniczego, który dał początek całemu górnośląskiemu przemysłowi.

         W drugiej połowie XVIII wieku, po zakończeniu wojen śląskich, stopniowo zmieniono początkową produkcję na potrzeby armii i rozpoczęto wytwarzanie materiałów niezbędnych dla szybko rozwijającego się rolnictwa i wielu nowych gałęzi przemysłu. Królewska Huta w Ozimku dostarczała obok artykułów codziennego użytku, maszyny rolnicze, coraz bardziej okazałe konstrukcje oraz maszyny i urządzenia. Niepozorny początkowo zakład miał przetrwać wiele dziesięcioleci i stać się miejscem doświadczeń dla powstałych potem królewskich hut w Gliwicach, Berlinie i Sayn.

Reforma górnictwa i hutnictwa na Śląsku zapoczatkowana pod koniec XVIII wieku przez Friedricha Wilhelma hrabiego von Redena sprawiła, że Królewska Huta Malapane w Ozimku miała się okazać jednym z wiodących ośrodków hutniczych w óczesnej Europie. To tutaj w roku 1786 rozpoczęto udaną produkcję stali, a w trzy lata później z udziałem przebywającego na Śląsku Johna Wilkinsona, po raz pierwszy w świecie poza Anglią zastosowano koks do wytopu. W roku 1791 kierujący hutą w Ozimku Johann Friedrich Wedding  zastąpił dotychczasowe formy gliniane piaskową masa formierską. W roku 1794 August Friedrich Holzhausen właśnie w hucie w Ozimku rozpoczął produkcję najpierw części, a potem całych maszyn parowych, wynalezionych i produkowanych wcześniej jedynie w Anglii.  Także w tym zakładzie w roku 1796 John Baildon odlewa najstarszy na Śląsku żelazny most dla majątku w Łażanach na Dolnym Śląsku na rzece Strzegomce. Na przełomie XVIII i XIX wieku właśnie mosty stały się najsławniejszym produktem huty.

Obok Redena, Weddinga, Baildona, budowniczych i twórców górnośląskich hut i kopalń, Pruska Królewska Huta Malapane w Ozimku stała się kuźnią kadr nie tylko dla przemysłu ówczesnych Prus, ale i całej Europy. Przemiany jakich dokonano w niej pod koniec XVIII wieku zapoczątkowały międzynarodową sławę, której dowodem są liczne wyróżnienia i nagrody na wielu europejskich wystawach XIX wieku.

JTJ