Zakończyło się, zapowiadane od wielu miesięcy, V Międzynarodowe Spotkanie Miłośników Żeliwa Artystycznego, które zorganizowane przez Stowarzyszenie Dolina Małej Panwi odbyło się w dniach 14-16 września 2017 roku w Ozimku. Zgromadziło około 100 uczestników: naukowców, kolekcjonerów, artystów, ekspertów renowacji zabytków i muzealników z wielu krajów Europy. Przybyli goście m. in. z: Anglii, Austrii, Czech, Holandii, Niemiec, Rosji i Polski, którzy w sposób szczególny zajmują się żeliwem artystycznym i jego historią. Patronat nad tym prestiżowym wydarzeniem objęli: Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Uniwersytet Opolski, Politechnika Opolska, Starostwo Powiatowe w Opolu, Urząd Gminy i Miasta w Ozimku oraz LGD „Kraina Dinozaurów”. Decyzja o tym zaszczytnym wyróżnieniu, nie tylko naszego miasta i Stowarzyszenia, ale także całego Śląska i Polski, zapadła dwa lata wcześniej, w 2015 roku na poprzedniej konferencji w angielskim Coalbroockdale (Iron Bridge Muzeum). Prace nad jej przygotowaniem trwały ponad rok.

Pierwsi wyjątkowi goście Joyce i Michael Darby, potomek budowniczego najstarszego w Europie żelaznego mostu z 1779 roku, przybyli już w niedzielę 10 września. Pod opieką członków Stowarzyszenia mieli okazję odwiedzić Kamień Śląski, Górę św. Anny, zamek w Mosznej, zabytkową kopalnię srebra w Tarnowskich Górach i Opole. Po przybyciu pozostałych uczestników z zagranicy, w czwartek 14 września zwiedziliśmy zabytki Wrocławia i obejrzeliśmy zabytkową Kluczborską Hutę w Zagwiździu, gdzie przyjął nas wójt gminy Murów Andrzej Puławski. W czwartkowy wieczór w hotelu Bajka w Grodźcu odbyło się uroczyste otwarcie konferencji. Swoją obecnością zaszczycilinas m. in. wicemarszałek Roman Kolek, wicestarosta powiatu opolskiego Leonarda Płoszaj, wojewódzki konserwator zabytków Elżbieta Molak i burmistrz Ozimka Jan Labus. Oprawę muzyczną wieczoru przygotował ozimecki „Chór na obcasach”.

Piątkowa konferencja, z udziałem zagranicznych gości oraz ekspertów, muzealników i naukowców z Polski, obfitowała w wiele wyjątkowych referatów, wygłoszonych przez największe europejskie autorytety w zakresie żeliwa artystycznego. Po przywitaniu gości, prezes Stowarzyszenia Józef Tomasz Juros wygłosił referat przypominający najsławniejsze postaci z historii Huty Małapanew oraz omówił ich wpływ na rozwój hutnictwa na Śląsku i w Europie. W kolejnym referacie Stephan Kaiser, dyrektor Oberschlesisches Landesmuseum w Ratingen, zaprezentował znajdujące się w jego zbiorach zabytki śląskiego żeliwa artystycznego. Panie Elisabeth Bartel i Nele Güntheroth z Stadtmuseum Berlin przedstawiły historię berlińskiej odlewni, wielokrotnie przypominając jej związki z Gliwicami, Ozimkiem i Zagwiździem. Kolejny referat wygłosiła Barbara Friedhofen, dyrektor Rheinisches Eisenkunstguss-Museum w Sayn koło Koblencji, przypominając między innymi pierwszego dyrektora tamtejszej huty Franza Moritza, wychowanka naszej Huty Małapanew. Pani Martina Pall, dyrektor Schell Collection Museum z Grazu w Austrii, posiadającego jedną z największych w Europie kolekcji żeliwa artystycznego, omówiła w swoim referacie związki śląskiego i austriackiego hutnictwa na przykładzie hut w Gliwicach i Mariazell. W pierwszym dniu konferencji nie mogło zabraknąć polskich akcentów. Pani Małgorzata Malanowicz, prezes Stowarzyszenia na Rzecz Dziedzictwa Kulturowego Gliwic „Gliwickie Metamorfozy”, wygłosiła referat na temat żeliwnej architektury sepulkralnej (cmentarnej), a dr Przemysław Jakiel z Politechniki Opolskiej, w bardzo ciekawym referacie, zaprezentował przebieg renowacji naszego mostu wiszącego. Na zakończenie, panowie Christian Eggert z llsenbergu i Andreas Friebe z Magdesprung, zaprezentowali historię hutnictwa w Górach Harz i zaprosili na następną konferencję w 2019 roku. Moderatorami paneli dyskusyjnych były panie Bartel i Güntheroth z Berlina oraz prof. Wilhelm Gorecki, wybitny ekspert w dziedzinie historii hutnictwa z Gliwic. Wieczór, przed uroczystą kolacją, uczestnicy konferencji spędzili zwiedzając zabytki Ozimka: okazjonalną wystawę przygotowaną przez Muzeum Hutnictwa Doliny Małej Panwi, kościół ewangelicki, cmentarz i oczywiście most wiszący.

Dalszy ciąg konferencji odbył się w sobotnie przedpołudnie na sesji wyjazdowej w Gliwicach. Odwiedziliśmy ekspozycję żeliwa artystycznego Muzeum w Gliwicach, z oprowadzeniem i referatem na temat odlewni gliwickiej, wygłoszonym przez Annę Kwiecień, opiekuna wystawy. Potem zwiedziliśmy zabytkowe obiekty Huty w Gliwicach. Na koniec pani Małgorzata Malanowicz oprowadziła nas po Cmentarzu Zasłużonych Hutników i wygłosiła referat na temat pochowanych tam wybitnych postaci z historii hutnictwa, z których wiele ma związki z dawnym Ozimkiem. Po powrocie uczestnicy konferencji wzięli udział w obchodach Święta Mostu i Żeliwa oraz Dni Ozimka. Wielkie wrażenie zrobiły na nich: nabożeństwo ekumeniczne z występem „Chóru na obcasach”, korowód historyczny uświetniony w tym roku udziałem gości z Tarnowskich Gór i Gliwic oraz spektakl „W karczmie u Krigara”. Wielu bawiło się do późnych godzin nocnych, a liczni pozostali nawet do poniedziałku.

Wszyscy uczestnicy V Spotkania byli pod wrażeniem organizacji, gościnności i rozmachu przedsięwzięcia. Już w trakcie obrad wyrażali słowa uznania. Wielkim zaskoczeniem była publikacja z wszystkimi referatami konferencji, pięknie wydana w trzech językach przed jej rozpoczęciem. Otrzymaliśmy wiele podziękowań i komplementów. Myślę, że nasz mały Ozimek nie musi się wstydzić na tle „hutniczych europejskich metropolii”. Dla nas V Spotkanie Miłośników Żeliwa Artystycznego stało się źródłem wielu nowych informacji na temat przeszłości i roli Huty Małapanew. Była to też wspaniała okazja do nawiązania nowych znajomości i kontaktów, które na pewno będą owocowały w przyszłości.

Z pewnością był to sukces, na który złożyła się wielka praca bardzo wielu ludzi. Nie sposób podziękować wszystkim, ale niektórych nie można pominąć. Dziękuję więc wszystkim członkom Stowarzyszenia Dolina Małej Panwi i wolontariuszom, tłumaczom (m. in. Wiesławie Grecko-Wajs i Jensowi Frasek), „Chórowi na obcasach”, pani dyrektor Justynie Wajs-Fijałkowskiej oraz pracownikom Domu Kultury. Podziękowania kierujemy także do pana burmistrza Jana Labusa, który mimo licznych obowiązków związanych z jubileuszami partnerstwa, uczestniczył w konferencji i wspierał to przedsięwzięcie od początku. Nie sposób wymienić wszystkich, ale wszyscy możemy być dumni z udanego spotkania.

JTJ