Ozimeckie Towarzystwo Strzeleckie (Malapaner Schützengilde)

Ozimeckie Towarzystwo Strzeleckie (Malapaner Schützengilde) zostało utworzone w 1835 roku. Od tego czasu przez wiele lat, zwykle 3 sierpnia, w parku na wyspie Rehdanz,a, na specjalnie w tym celu wybudowanej strzelnicy, odbywała się rywalizacja strzelecka. Pierwszym królem strzelców został wyższy inspektor hutniczy Helmkampf. Corocznie najlepszy strzelec, wybierany królem, miał prawo zawieszenia na okolicznościowym łańcuchu Towarzystwa swojego medalu i noszenia tego atrybutu przez następny rok przy okazji uroczystości i świąt. Łańcuch ten wykonany ze srebra przetrwał w dobrym stanie do okresu międzywojennego. Potem niestety zaginął. Jego resztki odnaleziono po latach, ale zachowały się jedynie niektóre medaliony. Kilka z nich ma szczególną wartość, bo widnieją na nich nazwiska znane uczestnikom wykładów naszego Stowarzyszenia, jak: Krigar, Moritz, czy Wachler. Tradycja ta przetrwała do lat 30-tych XX wieku.

Już w roku 1809 wybudowano na terenie Królewskiej Pruskiej Huty Malapane w Ozimku zakład, najpierw naprawy, a w krótkim czasie także produkcji elementów potrzebnych do produkcji karabinów. Pomieszczenia dla tego nowego zakładu zlokalizowano na lewym brzegu rzeki obok wiertarni, na wysokości zapory. Produkowano w nim zamki, lufy karabinowe, bagnety i stemple do ładowania.

            Na początku XIX wieku pruski generał i konstruktor Gerhard von Scharnhorst, zmodyfikował francuski muszkiet model 1777 kaliberu 17,5 mm, zmieniony w 1803 roku do kalibru 18,57 mm. Tak powstał pruski muszkiet nazwany „Neupressisches Gewehr” model 1809,w skrócie M 1809. Produkowano go w wytwórniach Potsdam-Spandau i Neisse-Malapane oraz prywatnej wytwórni w Gdańsku.  Do 1838 roku wyprodukowano łącznie 51 000 sztuk tych karabinów. Do roku 1826 karabiny wyposażane były w dość zawodny zamek skałkowy. Od tego roku wprowadzono do produkcji o wiele skuteczniejsze zamki kapiszonowe. Stopniowo też przerabiano wcześniej wyprodukowane egzemplarze, wyposażając je w nowy typ zamka. Przeróbka nie była skomplikowana. Polegała na wymianie kurka oraz zamianie łoża prochowego na kapiszonowe. Model ten z kolejnymi niewielkimi zmianami wprowadzonymi w 1836 roku, produkowano do 1839 roku.

            Od III 1809 do VIII 1814 roku, a więc w okresie około 5 lat, wyprodukowano w Pruskiej Królewskiej Hucie Malapane w Ozimku łącznie: 15908 muszkietów, kilkaset karabinów różnego kalibru i ponad 3000 pistoletów. Wytworzone metalowe elementy broni wysyłano do twierdzy w Nysie, gdzie wykonywano elementy drewniane i montowano gotowe karabiny. Broń trafiała do armii pruskiej przede wszystkim w twierdzach: Brzegu, Nysy, Świdnicy i Legnicy.

            W roku 1815 produkcję karabinów przeniesiono do przebudowanego zakładu w Krasiejowie. Po zakończeniu wojny z Napoleonem wzrosły wymagania jakościowe armii, dlatego produkcja stawała się nieopłacalna i w roku 1821 przekazano ten zakład w całkowity zarząd wojsku. Zakład w Krasiejowie wytwarzał karabiny jeszcze do roku 1851. Wystawiony następnie na sprzedaż, został wyceniony na 35000 talarów ze względu na dobrą lokalizację i siłę kół wodnych ocenianych na 60 koni. Kupił go w końcu w roku 1860 z kwotę 30000 talarów młynarz Adametz (Adamiec) z Koźla. Nowy właściciel w krótkim czasie wybudował nowy tak zwany amerykański młyn, napędzany nurtem rzeki. Młyn z czasem przeszedł w ręce rodziny Buhl.

W roku 2009 Stowarzyszenie Dolina Małej Panwi reaktywowało tradycję Ozimeckiego Towarzystwa Strzeleckiego. Coroczna rywalizacja strzelecka odbywa się z użyciem repliki karabinu, przez wiele lat produkowanego w ozimeckiej hucie.

JTJ